Bác sĩ thời AI – Thích nghi hay bị bỏ lại phía sau?

Trong thời đại AI và số hóa phát triển mạnh mẽ, bác sĩ cần có những hành động cụ thể để thích nghi và tận dụng công nghệ, thay vì lo ngại bị thay thế. Dưới đây là các hướng đi và quan điểm liên quan:

Hành động cần thiết của bác sĩ trong thời đại AI

1. Học hỏi và cập nhật kiến thức về công nghệ:
   • Bác sĩ cần làm quen với các công cụ AI hỗ trợ chẩn đoán, quản lý bệnh án, và phân tích dữ liệu y tế. Ví dụ, AI có thể giúp phát hiện sớm ung thư qua hình ảnh X-quang hoặc MRI với độ chính xác cao hơn13.
   • Tham gia các khóa đào tạo sử dụng AI và công nghệ thực tế ảo (VR) để nâng cao kỹ năng chuyên môn, đặc biệt trong phẫu thuật hoặc mô phỏng các ca bệnh khó2.
2. Tăng cường hợp tác với AI:
   • Sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ để giảm tải công việc hành chính, tự động hóa quy trình chẩn đoán, và tối ưu hóa điều trị. Ví dụ, các hệ thống như DrAid tại Việt Nam đã giúp bác sĩ tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả làm việc36.
   • Kết hợp dữ liệu lớn (Big Data) và phân tích dự đoán để cá nhân hóa phương pháp điều trị cho từng bệnh nhân3.
3. Phát triển kỹ năng mềm:
   • Tập trung vào yếu tố con người như sự đồng cảm, y đức, và khả năng giao tiếp với bệnh nhân – những khía cạnh mà AI không thể thay thế.
   • Xử lý linh hoạt các tình huống bất ngờ hoặc phi tuyến tính mà AI chưa đủ khả năng giải quyết.
4. Đóng vai trò là người giám sát:
   • Dù AI có khả năng xử lý lượng lớn dữ liệu nhanh chóng, bác sĩ vẫn là người chịu trách nhiệm cuối cùng trong việc ra quyết định y khoa và ký kết hồ sơ bệnh án.

AI có thay thế được bác sĩ không?

Câu trả lời ngắn gọn là không. Mặc dù AI mang lại nhiều lợi ích vượt trội trong ngành y tế, nó vẫn chỉ đóng vai trò là công cụ hỗ trợ. Dưới đây là lý do:

• Hạn chế của AI:
  • Thiếu khả năng thích ứng trong các tình huống bất ngờ hoặc không theo tiêu chuẩn hóa4.
  • Không thể thay thế y đức, sự đồng cảm, và khả năng đánh giá tổng thể về con người của bác sĩ8.
  • Một số chẩn đoán của AI thiếu sự giải thích rõ ràng hoặc lý luận thực tiễn, gây khó khăn trong việc thuyết phục bệnh nhân8.
• Vai trò không thể thay thế của bác sĩ:
  • Bác sĩ không chỉ chữa trị bệnh mà còn đóng vai trò cố vấn tinh thần cho bệnh nhân.
  • Nghề y đòi hỏi sự sáng tạo và nghệ thuật trong cách tiếp cận từng trường hợp cụ thể – điều mà AI khó đạt được5.

Kết luận

AI sẽ không thay thế bác sĩ mà sẽ trở thành cộng sự đắc lực trong lĩnh vực y tế. Để tận dụng tối đa tiềm năng của công nghệ này, bác sĩ cần chủ động học hỏi, hợp tác với AI, và tập trung vào những giá trị nhân văn mà máy móc không thể mang lại. Đây chính là cách để ngành y tế phát triển bền vững trong thời đại số hóa.